پروژه‌های احداث نیروگاه CHP پانزده مگا واتی موتور گاز سوز شركت معدنی و صنعتی گل گهر ،نیروگاه CHP بیست وپنج مگاواتی انزلی، CCHP سه مگاواتی صبا، نیروگاه CHP ده مگاواتی محلات، جایگزینی یك میلیون كولر گازی فرسوده، بازیافت آب از كوئیچینگ تانك كارخانه سیمان، ممیزی انرژی نیروگاه بعثت، استقرار سیستم مدیریت انرژی در كارخانه فولاد غدیر ایرانیان و منطقه 10 عملیات انتقال گاز از جمله پروژه‌های عمده این معاونت است.

- جایگزینی یك میلیون كولر گازی فرسوده

در این پروژه كه برای اولین بار در كشور اجرایی می‌شود، كولرهای گازی فرسوده در مناطق گرمسیری با كولرهای جدید به ظرفیت 18000 BTU جایگزین می‌شوند. معاونت انرژی به عنوان مشاور تهیه اسناد مناقصه، برگزاری مناقصه و انتخاب سرمایه‌گذاری كه ساخت كولرهای گازی با راندمان نامی حداقل 3/5 و عملكرد 3/15 داشته و 51% ساخت داخل كشور باشد را با سرمایه‌گذاری مشترك توانیر، دولت و مصرف كننده داوطلب، عهده‌دار می‌باشد. نظارت و بازرسی كلیه مراحل ساخت كولرها نیز بخش مهمی از شرح خدمات این مشاور است.

ممیزی انرژی در نیروگاه‌ها

محدودیت روزافزون منابع انرژی جهان، دولت‌ها را بر آن داشته است تا سیاست‌های مربوط به انرژی را مورد ارزیابی مجدد قرار داده و روش‌هایی برای جلوگیری از اتلاف انرژی به كار گیرند. رسیدن به این هدف با انجام ممیزی در مكان‌های مورد نظر و استفاده از نتایج به دست آمده، قابل دستیابی می‌باشد.

به دلیل اهمیت فوق‌العاده افزایش راندمان، انجام ممیزی انرژی در نیروگاه‌های حرارتی بسیار حیاتی است. لازم به ذكر است افزایش توان تولیدی در شبكه برق یك كشور از طریق ممیزی انرژی، نیازمند صرف هزینه و زمان بسیار كمتری، نسبت به افزایش همین میزان توان از طریق احداث یك نیروگاه جدید می‌باشد. علاوه بر این، با انجام ممیزی انرژی می‌توان اثرات سوء زیست‌محیطی نیروگاه‌های حرارتی در حال كار را نیز متوقف نمود.

از مهمترین پروژه های معاونت انرژی در این زمینه پروژه نظارت بر انجام ممیزی انرژی نیروگاه‌های تبریز، لوشان و رامین و همچنین انجام ممیزی انرژی نیروگاه حرارتی بعثت، كارخانه فولاد هرمزگان و كارخانه فولاد غدیر ایرانیان بوده است.

ممیزی انرژی ساختمان‌ها

در دستورالعمل ممیزی انرژی در ساختمان‌ها ضمن تشریح مراحل انجام ممیزی انرژی، وضعیت انرژی ساختمان با توجه به انرژی مصرفی مندرج در قبض‌های پرداختی مشخص می‌شود. بر این اساس با استفاده از اطلاعات مندرج در قبض‌های انرژی ساختمان و همچنین داده‌های سالیانه هواشناسی، ضریب انتقال حرارت عملكردی دیوارهای خارجی ساختمان مشخص می‌گردد. مقایسه وضعیت ساختمان با شرایط استاندارد (مطابق ضرایب ارائه شده در مبحث نوزدهم مقررات ملی ساختمان و یا استانداردهای جهانی نظیر كد بین‌المللی IECC) مصرف انرژی ساختمان و انحراف آن از شرایط استاندارد را تعیین می‌نماید

در این رابطه معاونت انرژی پروژه ممیزی انرژی ساختمان‌های دولتی در تهران و بوشهر می‌باشد كه بیش از 20 ساختمان با قریب 15 كاربری مختلف مورد بررسی قرار گرفته است و همچنین ممیزی انرژی ساختمان‌های قدس نیرو را به انجام رسانده است.

اصلاح الگوی مصرف

اصلاح الگوی مصرف که به معنی نهادینه‌کردن روش صحیح استفاده از منابع کشور است، سبب ارتقای شاخص‌های زندگی و کاهش هزینه‌‌ها می‌گردد. اصلاح الگوی مصرف در دو سطح تولید و مصرف قابل بررسی است. در سطح تولید که از مرحله تبدیل مواد خام تا انتقال و توزیع به مصرف‌کننده را شامل می‌شود، نیاز است که سازندگان و تولیدکنندگان علاوه بر رعایت ضوابط زیست‌محیطی، فن‌آوری تولید کالاهای خود را با استانداردهای جهانی و حتی‌الامکان مناسب با اقلیم هر منطقه مطابقت نمایند. هم‌اکنون هدر روی در حوزه انرژی کشور نه صرفاً در بخش مصارف خانگی و مشاغل خدماتی و تجارتی، بلکه در پالایشگاه‌ها، نیروگاه‌ها، خطوط انتقال برق، لوله‌های آب، واحدهای تولیدی و خودروها نیز در مقایسه با استانداردهای جهانی قابل قبول نمی‌باشد.

این معاونت پروژه‌های مطالعات اصلاح الگوی مصرف دو شهرك صنعتی كاسپین قزوین و پرند تهران را به انجام رسانده كه طی آن موارد ذیل انجام گرفته است:

• تهیه پرسشنامه انرژی شهرك صنعتی و جمع‌آوری سوابق انرژی واحدهای صنعتی و ماشین‌آلات و مولدهای انرژی.
• تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع‌آوری شده انرژی و تفكیك آن برای هر واحد صنعتی و تعیین شاخص آن، و همچنین مطالعات نیروگاه‌های مقیاس كوچك و تولید برق از طریق دیزل ژنراتور، CCHP و توربین انبساطی.
• انجام اندازه‌گیری سریع انرژی از فیدرهای ورودی، و تجهیزات و مصرف‌كنندگان

با نصب توربین‌های انبساطی در محل ایستگاه‌های تقلیل فشار گاز مانند نیروگاه‌ها یا ورودی شهرها می‌توان از فشار گاز خطوط لوله برای تولید برق استفاده نمود كه با توجه به گستردگی خطوط لوله گاز در سراسر كشور میزان انرژی الكتریكی قابل تولید به این روش مقدار قابل توجهی خواهد بود.

در حال حاضر این تجهیزات بازیافت انرژی در دو نیروگاه رامین و نكا نصب و راه‌اندازی شده‌اند و در مجموع 18/8 مگاوات انرژی الكتریكی تولید می‌كنند. این تجهیزات برای اولین بار در كشور نصب و راه‌اندازی گردیده‌اند و كلیه خدمات طراحی و مهندسی مورد نیاز و همچنین نظارت بر نصب و راه‌اندازی آن ها توسط شركت مهندسی قدس نیرو انجام گرفته است.

معاونت انرژی آمادگی لازم جهت انجام خدمات مهندسی مشاوره، نظارت عالی و كارگاهی در زمینه توربین‌های انبساطی را دارا می‌باشد.

تولید همزمان الكتریسیته و گرمای قابل مصرف راCHP (Cogeneration Or Combined Heat and Power) می‌نامند. با استفاده از یك چرخه خنك‌كننده جذبی، سیستم CCHP (Trigeneration) یا تولید همزمان سرما، گرما و الكتریسیته نیز قابل دستیابی می‌باشد.

سیستم‌های CHP بر مبنای استفاده از حرارت تلف شده در نیروگاه‌های حرارتی طراحی شده‌اند. از آنجائیكه مقدار زیادی كربن در گازهای خروجی نیروگاه‌های حرارتی موجود است، سیستم‌های CHP با استفاده از این انرژی حرارتی تلف شده، در كم شدن انتشار گازهای گلخانه‌ای در جو نیز نقش به سزایی دارند.

سیستم‌های CHP در شكل‌ها، ظرفیت‌ها و سوخت‌های مصرفی گوناگون موجود می‌باشند. در معمول‌ترین حالت، الكتریسیته ‌با استفاده از تركیب یك توربین گازی، موتور و یا توربین بخار و یك ژنراتور تولید گردیده و حرارت ایجاد شده در هنگام تولید برق - در یك بویلر بازیافت حرارت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

با توجه به اینكه راندمان یك سیستم گازسوز بدون استفاده از حرارت تلف شده بیش از 50 % نبوده و با در نظر گرفتن فرایند توزیع الكتریسیته تولیدی، این بازدهی حتی به كمتر از این میزان (حدوداً 33%) نیز می‌رسد، راندمان در حدود 70% سیستم‌های CHP كاملاً قابل توجه می‌باشد.

از دیگر تجارب این معاونت در زمینه مولدهای مقیاس كوچك و CHP‌ دو پروژه به كارفرمایی شركت های برق منطقه ای تهران و هرمزگان بوده است.

پروژه‌های معاونت انرژی در زمینه CHP و CCHP، طراحی و نظارت كارگاهی نیروگاه CHP ده مگاواتی محلات، خدمات مهندسی مشاوره و نظارت كارگاهی نیروگاه CHP بیست و پنج مگاواتی انزلی، خدمات مهندسی مشاوره و نظارت كارگاهی نیروگاه CCHP سه مگاواتی ساختمان بنیاد مستضعفان و كلیه خدمات مهندسی و اجرایی نیروگاه CHP چهار مگاواتی آذربایجان به كارفرمایی شركت قدس نیرو می‌باشد.

اولین پروژه انجام شده در این معاونت در زمینه CHP، پروژه مكان‌یابی نصب بویلرهای بازیافت حرارت در نیروگاه‌های گازی كشور بوده كه به منظور امكان‌سنجی تبدیل واحدهای گازی موجود به سیستم‌های تولید همزمان حرارت و الكتریسیته و استفاده از انرژی حرارتی اتلافی این واحدها برای مصارف حرارتی به كارفرمایی وزارت نیرو در سال1385 انجام گرفته است.

مدیریت انرژی به معنی تنظیم برنامه و ایجاد ساختار و سازماندهی مناسب برای كنترل و نظارت دائم بر نحوه به كارگیری بهینه منابع انرژی است. به طور كلی تشكیل مدیریت انرژی دارای مزایای ذیل می‌باشد:

• استفاده بهینه و منطقی از منابع انرژی
• مقابله با هزینه تأمین انرژی از طریق كاهش میزان مصرف و كاهش هزینه انرژی در قیمت تمام شده محصولات و خدمات
• كمك به امنیت عرضه و در واقع كمك به امنیت ملی و امكان دسترسی دراز مدت به منابع
• كمك به طولانی‌تر شدن عمر ذخایر انرژی
• كمك به توسعه اقتصادی
• مقابله با آلودگی‌های زیست محیطی

توانمندی این واحد در رابطه با مدیریت انرژی شامل:

• بررسی و ممیزی اولیه انرژی از تولیدكننده‌ها و مصرف‌كننده‌های انرژی
• برنامه‌ریزی و ساماندهی پروژه مدیریت انرژی
• مشاوره برای استقرار اصول مدیریت انرژی شامل
• طرح‌ریزی خرید انرژی با مناسب‌ترین قیمت
• اداره امور مصرف انرژی با بازدهی بالا

معاونت انرژی استقرار مدیریت انرژی بر اساس استاندارد ISO 50001 در ساختمان بانك صادرات ایران، منطقه ده انتقال گاز و كارخانه فولاد هرمزگان جنوب، كارخانه فولاد غدیر ایرانیان و شركت تأمین و تصفیه آب تهران و همچنین ساختمان قدس نیرو را به انجام رسانده است.